Laravel: 0 dan Pro gacha – 3-qism: Routing va Controller’lar bilan ishlash
📘 Kirish
Laravel’ning eng muhim konseptlaridan biri bu — Routing va Controller. Ular foydalanuvchi so‘rovlarini boshqarish, ma’lumotlarni olish va sahifalarga yuborish uchun ishlatiladi.
Ushbu maqolada siz quyidagilarni o‘rganasiz:
-
Routing nima va qanday ishlaydi?
-
Web va API route farqlari
-
Route turlari (GET, POST va h.k.)
-
Route dan Controller ga yo‘naltirish
-
Controller yaratish va undan foydalanish
🛣️ Routing nima?
Routing — bu foydalanuvchi brauzerida yozgan URL manzilini Laravel ichida aniqlash va unga qanday javob berish kerakligini belgilovchi qoidalar to‘plami.
Laravel’dagi barcha web yo‘llar routes/web.php faylida joylashadi.
🧪 Oddiy route yozish
// routes/web.php
use Illuminate\Support\Facades\Route;
Route::get('/', function () {
return view('welcome');
});
Bu yerda / yo‘liga GET so‘rov kelganda welcome nomli view qaytariladi.
📮 GET va POST route
// GET - sahifa ochish
Route::get('/about', function () {
return 'Bu About sahifasi';
});
// POST - ma’lumot yuborish
Route::post('/submit', function () {
return 'Ma’lumot yuborildi';
});
📂 Controller yaratish
Controller’lar app/Http/Controllers/ papkasida saqlanadi.
php artisan make:controller BlogController
Misol: app/Http/Controllers/BlogController.php
namespace App\Http\Controllers;
use Illuminate\Http\Request;
class BlogController extends Controller
{
public function index()
{
return view('blog.index');
}
public function show($id)
{
return "Maqola raqami: " . $id;
}
}
📎 Controller bilan route bog‘lash
use App\Http\Controllers\BlogController;
Route::get('/blog', [BlogController::class, 'index']);
Route::get('/blog/{id}', [BlogController::class, 'show']);
🧩 Route nomlash va route() helper
Route::get('/contact', function () {
return view('contact');
})->name('contact');
<a href="{{ route('contact') }}">Biz bilan bog‘laning</a>
🧠 Route guruhlari
Route::prefix('admin')->group(function () {
Route::get('/dashboard', function () {
return 'Admin Dashboard';
});
});
📌 Xulosa
-
Routing foydalanuvchi so‘rovini qanday qayta ishlashni belgilaydi.
-
Controller bu so‘rovni qabul qilib, logikani bajaradi va javobni qaytaradi.
-
Laravel routing tizimi juda qulay va kuchli, ayniqsa loyihalar kattalashgan sari Controller’lar bilan ishlash juda muhim bo‘ladi.
🏁 Keyingi qism (4-qism)
4-qismda — Laravel’da ma’lumotlar bazasi bilan ishlash (Eloquent ORM kirish) mavzusini ko‘rib chiqamiz.
